Ben je in Marokko? Dan moet je echt een keer naar een traditionele hamam! Marokko en hamams zijn als muntthee en suiker – al eeuwenlang diep met elkaar verbonden. In een stad als Marrakech heb je veel keus. Je kunt naar luxe hamams zoals Les Bains d’Orient gaan of naar de hamam die je in veel riads en hotels vindt. Scrubs, kleipakkingen en massages – ze hebben het allemaal. Maar een hamam waar de lokale bewoners zelf ook naar toe gaan, is én stukken goedkoper én echt een totaal andere ervaring. Eentje om nooit meer te vergeten!
Aan het eind van de Mindful Walking in Marokko-reis nemen we onze gasten altijd mee naar een traditionele, authentieke hamam in Zagora. Al het achtergebleven woestijnzand en stof scrubben ze er van je af . Het is de perfecte afsluiting van een weekje Sahara. Kom je hier in zuidoost Marokko als Europese vrouw naar binnen, dan zijn eventjes alle ogen op je gericht, maar niet voor lang, want al snel gaat iedereen weer over tot de orde van de dag. De vergelijking met een dagje wellness gaat niet op. Hier vind je geen massagetafels, serene stilte en geurkaarsen, maar wat dan wel?
Wassen en scrubben
De hamam waar ik naar toe ga heeft een gescheiden ingang voor mannen en vrouwen met voor allebei een wasruimte. Kleinere hamams met maar één wasruimte hebben aparte openingstijden voor mannen en vrouwen. Neem je je eigen shampoo en zeep mee dan betaal je aan de kassa een klein bedrag voor het gebruik van de hamam, maar natuurlijk ga ik voor het ‘totaalpakket’. Voor ongeveer € 7,- krijg ik een zakje zwarte olijfzeep, een scrubwashand én word ik gewassen en gescrubt door één van de dames.
De kleedkamer is eenvoudig – denk aan de groepskleedruimte bij je zwemles van vroeger. Ik betaal 10 Dirham (€1,-) aan een vrouw die op mijn spullen let terwijl ik binnen ben. Ik stop mijn kleding in een tas en geef die samen met mijn schoenen af aan de vrouw achter een balie. Waardevolle spullen neem je natuurlijk niet mee naar de hamam. Niet uit angst voor diefstal, maar omdat je de andere bezoekers ook niet de ogen uit wilt steken met je dure camera en telefoons.
Khadija
Degene die zich deze keer over me ontfermt is Khadija. Een stille, goedlachse vrouw waarvan ik de leeftijd moeilijk kan inschatten. Vanuit de kleedkamer stap ik de warme, vochtige ruimte binnen waar het geroezemoes van kletsende tienermeisjes, vrouwen en jonge kinderen op me afkomt. Op de grond ligt een matje waarop ik ga zitten en Khadija is, net als ikzelf, gekleed in alleen een onderbroek. Je hoeft trouwens ook echt niet je meest flatteuze slip aan te trekken, want je bent hier al snel ‘overdressed’.
Khadija verzamelt ondertussen routineus grote, vrolijk gekleurde teilen, de zeep en wat kleine schep-emmertjes. De teilen worden tot aan de rand toe gevuld met warm water en naar me toe gesleept. De ene keer word je door je ‘scrubvrouw’ gewassen en een andere keer krijg je een zakje met de zwarte savon beldi (Marokkaanse olijfzeep) in je handen en doe je dat zelf, het is maar net wie je tegenkomt. 
Na een poosje is Khadija klaar met de voorbereidingen en wast ze me van mijn haren tot mijn tenen. Ze gooit twee emmers heerlijk warm water over me heen en daarmee ben ik klaar voor de scrubbeurt van mijn leven.
Ook al spreek je de taal niet, het is al snel duidelijk wat de bedoeling is. Met handgebaren en een klopje op je rug, arm of bil heb je gauw genoeg door wat er van je verwacht wordt: zitten, liggen, omdraaien op je zij, staan, arm omhoog en weer omdraaien op je andere zij. Geef je er gewoon aan over en voel je een onderdeel van dit eeuwenoude badritueel.
Met ferme strijkbewegingen neemt ze me onderhanden, Khadija stopt niet voordat bijna ieder plekje van mijn lijf kennis heeft gemaakt met haar scrubhandschoen. Mijn huid begint te tintelen en wordt rood, zodra ze bij mijn voeten is aangekomen weet ik met een soort van opluchting dat ze bijna klaar is. Ik krijg nog wat emmers warm water over me heen om alle dode huidschilfers van me af te spoelen en blijf nog even zitten, genietend van de sfeer en van wat er om me heen gebeurt.
Meer dan alleen een wasruimte
De meisjes en vrouwen uit de omgeving komen hier meestal een keer per week naar toe om zichzelf te wassen en te scrubben. Zittend op een klein krukje kunnen ze uren in de weer zijn met het wassen en kammen van hun haren en het inzepen van elkaars rug terwijl ze ondertussen bijkletsen met vriendinnen en buren. Het gaat natuurlijk niet alleen om een schone, zachte huid en bijkletsen, nee, het gaat om iets veel diepers. Het aangaan en versterken van de gemeenschapsbanden wat juist in een hamam op een natuurlijke manier gebeurt – daar waar iedereen gelijk is: (bijna) naakt, puur en zonder opsmuk .
Ondertussen vind ik het super bijzonder en ontzettend mooi om hier te zijn. Om dit alles over me heen te laten komen. Al deze vrouwen zitten hier volkomen op hun gemak in dezelfde ruimte en doen zonder enige schroom hun eigen ding. Voordat ik voor de eerste keer in een hamam kwam had ik dat niet verwacht, maar het is echt de normaalste zaak van de wereld. Zo volkomen vanzelfsprekend om op deze manier bij elkaar te zijn. Het is juist ook het alledaagse karakter dat het zo bijzonder maakt. De vrouwen hier hadden ook zomaar je zussen, nichten, tantes of oma’s geweest kunnen zijn.
Mooi ook om al deze vrouwenlichamen van alle leeftijden en formaten te zien. Lijven die nog maar net zijn komen kijken en andere die al een half leven achter de rug hebben en duidelijk herkenbaar zijn als lichamen die kinderen gebaard hebben.
En ja, een scrub is pas geslaagd wanneer er letterlijk rolletjes vel van je huid loskomen. De dames hier in de hamam hebben naast goede technieken ook enorme spierballen, want bij mij thuis heb ik nooit van zulke rolletjes – hoe hard ik het ook probeer. Je begrijpt, hier in Marokko zijn ze niet zo flauw wanneer het op scrubben aankomt. Maar het moment dat je naar buiten stapt, maakt alles weer goed! Je voelt je lekker rozig, van top tot teen gewassen en met een huid zo zacht als fluweel.
Geef een reactie